Bahasa Kasar, bahasa Halus

Bahasa kasar atau bahasa kesat ialah bahasa yang tidak sopan dan kurang beradab dalam pertuturan, manakala bahasa halus ialah bahasa yang digunakan secara beradat dan bersopan santun serta menggunakan segala strategi untuk melunak dan memaniskan percakapan. Antara tujuan menggunakan bahasa halus dalam percakapan ialah :

i) Menghormati dan menjaga perasaan orang yang dilawan bercakap

ii) Mewujudkan kemesraan dalam perhubungan.

Contoh bahasa Kasar dan bahasa Halus :

Bahasa Kasar	Bahasa Halus
Kencing	Ke sungai kecil
Berak	Ke sungai besar
Mengandung	Berbadan dua
Menguburkan	Mengebumikan
Mati	Pulang ke rahmatullah
Suami	Bapa budak ni
Isteri	Orang rumah

Situasi

Di kampung saya, kebanyakan masyarakat kampung saya banyak menggunakan bahasa kasar dalam pertuturan seharian. Penggunaan bahasa kasar dalam masyarakat kampung saya dapat dilihat dalam beberapa situasi, misalnya ketika membuang hajat sama ada besar atau kecil, menentukan jantina manusia, berlaku kematian, dan penentuan status perkahwinan. Apa yang saya lihat dan kesan, masyarakat kampung saya tidak begitu segan dan rasa bersalah ketika menggunakan bahasa kasar atau tidak sopan ini jika diajak berbual dan dilawan cakap, tidak kira sama ada dalam situasi formal atau tidak formal. Mereka tidak mengetahui tentang penggunaan bahasa halus untuk menggantikan bahasa kasar yang dipertuturkan oleh mereka.

Antara beberapa bahasa kasar yang dikesan :

Ketika pulang ke kampung bercuti, saya sering mendengar beberapa bahasa kasar dipertutur oleh masayarakat kampung saya, terutama jika ada majlis kenduri kendara. Pada masa ini, ramai golongan tua atau otai banyak menggunakan bahasa kasar ini apabila bergurau sesama mereka. Kadang-kadang terdapat juga beberapa istilah bahasa kasar yang jarang saya dengar. Berikut beberapa situasi penggunaan bahasa kasar yang sering saya dengar :

1) Membuang hajat sama ada besar atau kecil

Di kampung saya, tiada penggunaan buang air kecil, buang air besar atau hadas kecil dan hadas besar. Kebanyakan masyarakat kampung saya terus mengucapkan perkataan kencing dan berak apabila mereka ingin melepaskan hajat. Tidak ada unsur pemanis, malah terus menyampaikan makna tersebut secara terus tanpa rasa segan dan silu. Contoh ayat :

i) Sejuk-sejuk malam ni, rasa nak kencing pulak

ii) Kalau lepas makan, rasa nak berak saja.

2) Penentuan jantina ( manusia + binatang )

Jika dalam istilah moden penentuan jantina bagi manusia dengan binatang adalah berbeza, lelaki dan perempuan untuk manusia, manakala jantan dan betina bagi binatang atau haiwan. Namun, dalam komuniti masyarakat kampung saya, penentuan jantina bagi kedua-dua makhluk (manusia dan binatang) adalah sama, iaitu jantan (lelaki), dan betina (perempuan). Apa yang saya lihat, penentuan jantina ini hanya berlaku di dalam menentukan jantina anak yang baru lahir saja dan jarang digunakan dalam situasi yang lain. Contoh ayat :

i) Anak mung yang lahir semalam, jantan ke betina?

ii) Kamil mempunyai dua pasang lembu, jantan dan betina.

       Ayat (i) jantan dan betina merujuk kepada jantina manusia bagi masyarakat kampung saya, manakala ayat (ii) jantan dan betina merujuk kepada binatang atau haiwan. Walaupun, kedua-dua ayat di atas menggunakan penentuan jantina yang sama, iaitu jantan dan betina, masyarakat kampung saya boleh membezakan fungsi kedua-dua isltilah tersebut mengikut situasi.

3) Berlaku kematian ( manusia + binatang )

Selain itu, penggunaan bahasa kasar turut digunakan jika berlaku kematian di kampung saya. Perkara ini sudah menjadi kebiasaan di kampung saya. Istilah yang digunakan merujuk kepada kematian seseorang ialah mati dan dah tak da. Bagi binatang pula, masyarakat kampung saya menyebut mampus. Jarang saya mendengar masyarakat saya menggunakan perkataan mati jika binatang ternakan mereka mati. Contoh ayat :

i) Ada orang mati kat kampung Kuak Tengah

ii) Lebai Man dah tak da

iii) Banyak ayam kat kampung mapuh (mampus) terkena penyakit.

  Ayat (i) mati dan (ii) dah tak da merujuk kepada manusia yang telah meninggal dunia. Tapi, pada zaman sekarang, ada juga beberapa orang kampung yang berpelajaran tinggi dan hidup di bandar turut menggunakan perkataan meninggal dunia, pulang ke Rahmatullah. Dalam ayat (iii) mapuh (mampus) merujuk kepada binatang yang telah mati.

4) Penentuan status perkahwinan ( Suami + isteri )

Bagi anak-anak kampung yang telah berkahwin atau berumah tangga, masyarakat kampung saya menggelar pasangan pengantin tersebut dengan istilah laki dan bini. Nampak pelik dan kasar, tapi penggunaa kedua-dua istilah tersebut telah menjadi konvesional dalam komuniti kampung saya. Jarang sekali hendak mendengar istilah suami isteri. Contoh ayat :

i) Perangai laki bini sama saja.

Bahasa Kasar yang telah dibaiki :

Bahasa Kasar	Bahasa Halus
Kencing	Buang air kecil
Berak	Buang air besar
Jantan (manusia)	lelaki
Betina (manusia)	Perempuan
Mampus (binatang)	Mati
Mati, sudah tiada (manusia)	Pulang ke rahmatullah, meninggal dunia
Laki	Suami
Bini	Isteri, orang rumah